Zadania jednostek polityki społecznej

Zapewnienie realizacji zadań związanych z pomocą społeczną spoczywa na jednostkach samorządu terytorialnego (gmina, powiat, województwo) oraz na organach administracji rządowej.

Do zadań własnych gminy w zakresie pomocy społecznej, należy m.in.:

• sporządzenie bilansu potrzeb gminy w zakresie pomocy społecznej,
• udzielenie schronienia zapewnienia posiłku oraz niezbędnego ubrania osobom tego pozbawionym,
• przyznawanie i wypłacanie zasiłków stałych, okresowych i celowych,
• praca socjalna,
• organizowanie i świadczenie usług opiekuńczych,
• tworzenie gminnego systemu profilaktyki i opieki nad dzieckiem i rodziną,
• dożywianie dzieci,
• kierowanie do domu pomocy społecznej,
• pomoc osobom mającym trudności w przystosowaniu się do życia po opuszczeniu zakładu karnego,
• utworzenie i utrzymywanie ośrodka pomocy społecznej,
• podejmowanie innych zadań z zakresu pomocy społecznej wynikających z rozeznanych potrzeb gminy, w tym tworzenie i realizacja programów osłonowych,
• współpraca z powiatowym urzędem pracy.

Do zadań własnych powiatu w zakresie pomocy społecznej, należy m.in.:

• prowadzenie specjalistycznego poradnictwa,
• organizowanie opieki w rodzinach zastępczych,
• organizowanie i prowadzenie ośrodków adopcyjno - opiekuńczych, placówek opiekuńczo - wychowawczych,
• tworzenie i wdrażanie programów pomocy dziecku i rodzinie,
• pokrycie kosztów utrzymania dzieci w placówkach opiekuńczych i adopcyjnych,
• przyznawanie pomocy pieniężnej na usamodzielnienie oraz kontynuację nauki osobom opuszczającym całodobowe placówki opiekuńczo - wychowawcze i inne,
• pomoc w integracji ze środowiskiem osób mających trudności w przystosowaniu się do życia (młodzieży opuszczającej całodobowe placówki opiekuńczo - wychowawcze typu rodzinnego i socjalizacyjnego, dom pomocy społecznej, domy dla matek z dziećmi i w ciąży, rodziny zastępcze, schroniska dla nieletnich, ośrodki szkolno - wychowawcze, zakłady poprawcze, itp.),
• pomoc cudzoziemcom, którzy posiadają status uchodźcy lub ochronę uzupełniającą,
• rozwój infrastruktury domów pomocy społecznej,
• prowadzenie ośrodków interwencji kryzysowej,
• prowadzenie mieszkań chronionych,
• sporządzanie bilansu potrzeb powiatu w zakresie pomocy społecznej,
• utworzenie i utrzymanie powiatowego centrum pomocy rodzinie, itd.

Do zadań samorządu województwa w zakresie pomocy społecznej, należy m.in.:

• rozpoznawanie ubóstwa oraz opracowywanie regionalnych programów pomocy społecznej wspierającej samorządy lokalne w zwalczaniu tego zjawiska,
• inspirowanie i promowanie nowych rozwiązań w zakresie pomocy społecznej,
• prowadzenie banku danych o wolnych miejscach w całodobowych placówkach opiekuńczo - wychowawczych na terenie województwa,
• sporządzenie bilansu potrzeb w zakresie pomocy społecznej i przekazywanie go wojewodzie,
• utworzenie i utrzymanie regionalnego ośrodka polityki społecznej, itp.

Do zadań wojewody w zakresie pomocy społecznej, należy m.in.:

• stwierdzenie zgodności programów naprawczych w zakresie osiągania standardów w jednostkach organizacyjnych pomocy społecznej oraz ocena stopnia realizacji,
• prowadzenie rejestru domów pomocy społecznej, placówek zapewniających całodobową opiekę osobom niepełnosprawnym, przewlekle chorym lub w podeszłym wieku, placówek opiekuńczo - wychowawczych oraz ośrodków adopcyjno - opiekuńczych,
• koordynowanie działań w zakresie integracji cudzoziemców,
• kontrola jednostek organizacyjnych pomocy społecznej,
• ocena stanu i efektywności pomocy społecznej z uwzględnieniem bilansu potrzeb sporządzanego przez samorząd województwa,
• sporządzanie sprawozdawczości i przekazywanie jej ministrowi do spraw zabezpieczenia społecznego.

Do zadań ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego, należy m.in.:

• tworzenie koncepcji i określanie kierunków rozwoju w obszarze pomocy społecznej,
• zlecanie i finansowanie badań, ekspertyz i analiz w obszarze pomocy społecznej,
• analiza skuteczności pomocy społecznej,
• opracowanie i finansowanie programów osłonowych,
• współdziałanie z organizacjami pozarządowymi,
• określanie sposobu funkcjonowania jednostek organizacyjnych pomocy społecznej,
• Rada Ministrów może przyjąć rządowy program pomocy społecznej, który określa szczegółowe warunki, itp.

Zadania podstawowych jednostek organizacyjnych pomocy społecznej:

   1.  Regionalny Ośrodek Pomocy Społecznej realizuje m.in. następujące zadania:

• opracowanie i realizacja programów przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu, wyrównywania szans osób niepełnosprawnych oraz pomocy społecznej,
• organizowanie szkolenia zawodowego kadr pomocy społecznej,
• rozpoznawanie przyczyn ubóstwa oraz opracowanie programów pomocy społecznej wspierających samorządy lokalne w działaniach na rzecz ograniczania tego zjawiska,
• inspirowanie i promowanie nowych rozwiązań w zakresie pomocy społecznej, w tym w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie,
• prowadzenie banku danych o wolnych miejscach w placówkach opiekuńczo-wychowawczych na terenie województwa,
• sporządzanie bilansu potrzeb w zakresie pomocy społecznej,
• realizacja zadań z zakresu polityki prorodzinnej, a zwłaszcza opracowanie i wdrażanie programów dotyczących polityki prorodzinnej,
• opracowanie programów ochrony ofiar przemocy w rodzinie oraz ramowych programów korekcyjno - edukacyjnych dla osób stosujących przemoc w rodzinie,
• realizowanie zadań związanych z koordynacją systemów zabezpieczenia społecznego w przypadku przemieszczania się osób w granicach Unii Europejskiej i Europejskiego Obszaru Gospodarczego w zakresie świadczeń rodzinnych,
• współuczestniczenie w wykorzystaniu środków unijnych, szczególnie z Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Kapitału Ludzkiego,
• realizacja innych zadań wynikających z podpisanych umów i porozumień.

   2.  Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie realizuje m.in.:

• opracowanie i realizacja powiatowej strategii rozwiązywania problemów społecznych, ze szczególnym uwzględnieniem programów pomocy społecznej, wspierania osób niepełnosprawnych i innych, których celem jest integracja osób i rodzin z grup szczególnego ryzyka – po konsultacji z właściwymi terytorialnie gminami,
• prowadzenie specjalistycznego poradnictwa,
• organizowanie opieki w rodzinach zastępczych, udzielanie pomocy pieniężnej na częściowe pokrycie kosztów utrzymania umieszczonych w nich dzieci oraz wypłacanie wynagrodzenia z tytułu pozostawienia w gotowości przyjęcia dziecka albo świadczonej opieki i wychowania niespokrewnionym z dzieckiem zawodowym rodzinom zstępczym,
• zapewnienie opieki i wychowania dzieciom całkowicie lub częściowo pozbawionym opieki rodziców, w szczególności przez organizowanie i prowadzenie ośrodków adopcyjno - opiekuńczych, placówek opiekuńczo - wychowawczych, dla dzieci i młodzieży, w tym placówek wsparcia dziennego o zasięgu ponadgminnym, a także tworzenie i wdrażanie programów pomocy dziecku i rodzinie,
• pokrywanie kosztów utrzymania dzieci z terenu powiatu, umieszczonych w placówkach opiekuńczo - wychowawczych i w rodzinach zastępczych, również na terenie innego powiatu,
• przyznanie pomocy pieniężnej na usamodzielnienie oraz na kontynuowanie nauki osobom opuszczającym placówki opiekuńczo - wychowawcze typu rodzinnego i socjalnego, domy pomocy społecznej dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych intelektualnie, domy dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży, rodziny zastępcze oraz schroniska dla nieletnich, zakłady poprawcze, specjalne ośrodki szkolno - wychowawcze lub młodzieżowe ośrodki wychowawcze,
• pomoc w integracji ze środowiskiem osób mających trudności w przystosowaniu się do życia, młodzieży opuszczającej placówki opiekuńczo - wychowawcze typu rodzinnego i socjalizacyjnego, domy pomocy społecznej dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych intelektualnie, domy dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży, rodziny zastępcze oraz schroniska dla nieletnich, zakłady poprawcze, specjalne ośrodki szkolno-wychowawcze lub młodzieżowe ośrodki wychowawcze, mających braki w przystosowaniu się, 
• pomoc osobom mającym trudności w integracji ze środowiskiem, które otrzymały status uchodźcy,
• pomoc osobom mającym trudności w przystosowaniu się do życia po zwolnieniu z zakładu karnego,
• prowadzenie i rozwój infrastruktury domów pomocy społecznej o zasięgu ponadgminnym oraz umieszczanie w nich skierowanych osób,
• prowadzenie mieszkań chronionych dla osób z terenu więcej niż jednej gminy oraz powiatowych ośrodków wsparcia, w tym domów dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży, z wyłączeniem środowiskowych domów samopomocy i innych ośrodków dla osób z zaburzeniami psychicznymi,
• prowadzenie ośrodków interwencji kryzysowej, 
• udzielanie informacji o prawach i uprawnieniach,
• szkolenie i doskonalenie zawodowe kadr pomocy społecznej z terenu powiatu,
• doradztwo metodyczne dla kierowników i pracowników jednostek organizacyjnych pomocy społecznej z terenu powiatu,
• podejmowanie innych działań wynikających z rozeznanych potrzeb, w tym tworzenie i realizacja programów osłonowych,
• sporządzanie sprawozdawczości oraz przekazywanie jej właściwemu wojewodzie, również w wersji elektronicznej, z zastosowaniem systemu informatycznego,
• sporządzanie bilansu potrzeb powiatu w zakresie pomocy społecznej, itd.

   3.  Ośrodek Pomocy Społecznej świadczy następujące usługi:

• pomoc społeczna,
• świadczenia rodzinne,
• zaliczka alimentacyjna,
• dodatki mieszkaniowe.

Ośrodek Pomocy Społecznej jest jednostką realizującą na terenie miasta na prawach powiatu zadania powiatowych centrów pomocy w rodzinie.